Omslagfoto: Winnaar PrinsjesFotoPrijs 2017 (Fotograaf: David van Dam)
Ze zijn wellicht het meest onopvallende deel van de politiek: althans, dat proberen ze te zijn. De parlementair fotografen van het Binnenhof en omstreken bevinden zich vaak op de achtergrond. Met de PrinsjesFotoPrijs staan juist zíj in de schijnwerpers. Gerhard van Roon, jarenlang zelf parlementair fotograaf en nu programmacurator van de PrinsjesFotoPrijs en Bert Verhoeff, voorzitter van de jury, vertellen.
Hoe kwamen jullie op het idee van de PrinsjesFotoPrijs?
Gerhard: ‘Er is een redelijke goede traditie op het gebied van de parlementaire fotografie. In de jaren tachtig is er een wetenschappelijk onderzoek geweest (Luijendijk & Zweers, 1986, ‘Parlementaire fotografie… van Colijn tot Lubbers’) naar de ontwikkeling van de parlementaire fotografie in Nederland. Nederlandse fotografen hebben altijd relatief veel bewegingsvrijheid gehad. Door de opkomst van Fortuyn en Wilders namen de beveiligingsmaatregelen enorm toe. Omdat ik zag dat het steeds moeilijker werd om het werk te doen, vond ik het een mooi idee om de fotografen een hart onder de riem te steken. Een prijs als deze was er niet eerder.’
Bert: ‘Behalve de toegenomen veiligheidsredenen is er nog een factor die het werken bemoeilijkt: de legers voorlichters, die uiteraard proberen om hun politicus of partij zo goed mogelijk over te laten komen. Spontane foto’s worden dan ook steeds moeilijker, omdat alles van te voren al bedacht is. Toch kijkt de jury ook naar de pogingen van de fotograaf om achter de schermen te fotograferen. Niet alleen wat zichtbaar gebeurt in de vergaderzaal van de Tweede Kamer moet beloond worden, of de in scène gezette gebeurtenissen, zoals persconferenties en overhandigingen van een rapport. Maar ook wat er in de wandelgangen en achterkamertjes plaatsvindt. Juist omdat dat nog meer moeite kost.’
Wat maakt een goede parlementaire fotograaf?
Gerhard: ‘De eerste PrinsjesFotoPrijs in 2014 werd gewonnen door David van Dam: hij maakte een foto van Minister Plasterk, die aan het eind van een debat om drie uur ’s nachts doodmoe achterin de auto zit. De fotografie is daarmee een heel direct medium. Een goede parlementaire fotograaf is heel vasthoudend. Iemand die een stukje schrijft kan het zo schrijven dat het lijkt alsof hij of zij er zelf bij is geweest. Als fotograaf moet je er gewoon bij zijn. Als je goede en originele foto’s wil maken, moet je heel veel kilometers maken en op het juiste moment toeslaan.’
De winnaar wordt gekozen door een echte vakjury. Hoe bepalen zij de winnende foto?
Gerhard: ‘We hebben elk jaar tussen de 50 en 100 inzendingen. Uit deze beelden nomineren wij er vervolgens vijf. De jury, bestaande uit een Eerste Kamerlid, een Tweede Kamerlid, iemand uit de parlementaire journalistiek en iemand van de kunstacademie, kiest uiteindelijk de winnaar.’
Bert: ‘DeKamerleden en de journalisten hebben de natuurlijke neiging om meer naar het belang van de gebeurtenis te kijken. Lotte Sprengers van de Kunstacademie en de fotograaf kijken iets meer naar het beeld: compositie, originaliteit, hét moment. Dat geeft alleen maar een meerwaarde omdat je elkaar kan wijzen op bepaalde aspecten waar de ander misschien niet bij had stilgestaan.’
Gerhard: ‘Tot nu toe is de winnaar altijd unaniem gekozen.’
Bert Verhoeff (juryvoorzitter) Gerhard van Roon (programmacurator)